1030 yılında doğan Alparslan,Çağrı Bey’in oğlu ve Tuğrul Bey’in yeğenidir. Gazne Hükümdarı Mevdut’akarşı 1044’te büyük zafer kazandığı savaşta dikkat çekti. Çağrı Bey ona,1058’de Belh, Toharistan, Tirmiz, Kobadiyan, Vahş ve Valvalic gibi şehirleribırakarak devlet yönetimine hazırladı.

1059 yılında Gaznelilerle yapılananlaşma sonrasında 1060’ta Çağrı Bey’in ölümü üzerine Alparslan, HorasanSelçuklu Devleti’nin başına geçti.

1063’te Tuğrul Bey’in ölümüüzerine vasiyeti doğrultusunda yeğeni ve üvey oğlu Süleyman, Vezir AmidülmülkKündüri tarafından tahta çıkarıldı. Ancak Selçuklu beyleri, Alparslandan yanatavır koydu. Bu arada Kutalmış’ın başkent Rey’e hücumu üzerine, VezirKündüri, Horasan Selçuklu Hükümdarı olan Alparslan’ı Rey’e çağırarak,Selçuklu tahtını Alparslan’a devretti. Daha sonraki muharebede de Alparslan,Kutalmış’ı mağlup ederek Rey’e girdi ve 27 Nisan 1064’te tahta çıktı.Kündüri’nin yerine de Nizamülmülk’ü vezir tayin etti.

Dağınık Selçuklu beylerinidisipline eden Alparslan, zamanın halifesine, 11 Mayıs 1064’te kendi adına bütüncamilerde hutbe okunmasını emretti. Alparslan’ın sultanlığıyla Doğu ve BatıSelçukluları tek çatı altında birleşti.

İlk olarak Ermenistan veGürcistan civarında fetihler yapan Alparslan, daha sonra Bizans’ın en sağlam hudutşehri olan Ani’yi kuşattı. Son derece zorlu Ani’nin surları boyunca ağaçtanburçlar yaptırarak, mancınık ve okçularla, Ani’ye hücum etti. Uzun sürenkuşatmadan sonra Ani, 1064 yılı içinde fethedildi.

Alparslan aynı yıl doğudaTiflis’e kadar fetihler yaparken, kumandanları da Anadolu’da çeşitli fetihlergerçekleştirdi. Özellikle Afşin Bey, 1067-1068’de, Bizans’a karşı Anadolu’nunçeşitli bölgelerinde önemli başarılar elde etti. 1067’de Malatya’da Bizansordusunu yenen Afşin Bey, Kayseri’ye kadar ilerledi. Bizans’ın başına geçenRomanus Diogenes, Selçuklu akınlarına son vermek için 1068’de harekete geçti. AncakAfşin Bey’in çevik manevraları üzerine Diogenes, sonuç alamadan İstanbul’a geridöndü.

Selçuklu akınlarının sürmesive görevlendirdiği kumandanların bozguna uğraması üzerine Diogenes, 1069’da tekrarordusunun başına geçti. 1069 ve 1070 yılları, Diogenes ile Türk akıncı beylerininvur-kaçlarıyla geçti.
Bu büyük Türk istilası Bizanslıların gözünü korkutmuştu. Ne pahasına olursaolsun onu durdurmak, bu topraklardan atmak, tehlikesiz hale getirmek, hatta ortadan silmekgerektiğine inandılar.