XIV.yüzyılın sonlarına doğru, Bursa ufuklarında yeni bir bilim ve irfan güneşininparladığı görüldü. Bu güneş, daha sonra Emir Sultan adını alan Buhara’lı birTürk bilginiydi.

 

Asıl adı Şemseddin Mehmed olan Emir Sultan, 1368yılında, Ortaasya'da Buhara'da doğmuştu. Devrin çeşitli bilgilerini öğrenmiş, buarada tasavvufla da uğraşmıştı. Emir Sultan, Orta Asya'daki birçok bilgin ve fikiradamı gibi, Anadolu'da, Selçuklularla birlikte kökleşen, Türk kültürüne, Türkdüşünce hayatına hizmet etmek ve katkıda bulunmak üzere, Anadolu'ya göçmeyitasarlamış, bu amaçla yola çıkmıştı. Buhara’dan Mekke'ye ve Medine'ye geldi.Buradan da Bağdat yolu ile Anadolu’ya geçti.

 

Anadoluo yıllarda, bölge bölge, Anadolu beyliklerinin idaresindeydi. Artukoğulları,Karamanoğullan, Hamidoğulları, Germiyanoğulları, Osmanlılar gibi, kurucularınınadlarıyla anılan bu beylikler, çoğu zaman sınır anlaşmazlıkları yüzündenbirbirleriyle çatışmakta ve Anadolu'daki Türk birliğini bozmaktaydılar. Bu beyliklerarasındaki dostluk ve kardeşliği, birlik ve beraberliği sağlamakla manevi olarakgörevli olduğunu söyleyen Emir Sultan bu konuda çabalar sarf etmiş, yanındakendisine inanan ve yolunu izleyen müridleri olduğu halde, Anadolu Beylerinden çoğunuziyaret etmişti. Bir süre Karaman'da ve Kütahya'da oturdu. Daha sonra İnegöl'e geldi.Son durağın Bursa olacağını söylüyordu. Bursa'ya gelerek Gökdere yöresineyerleşti.

 

Bursa,o yıllarda Osmanlı Devleti'nin başkentiydi. Osmanlı tahtında Yıldırım Beyazıdbulunuyor, özellikle Rumeli'ye yeni seferler hazırlıyordu. Devrin ileri gelenbilginlerinden Ebu Hamid Hamideddin, Molla Fenarî de Bursa'ya yerleşmişlerdi. Birbilim, fikir ve sanat ortamı vardı Bursa'da... Emir Sultan, bu ortamdan faydalanmayıuygun buldu. Gökdere'de bilim ve tasavvuf yolunda irşadlarına başlamış, çevresindebüyük bir kalabalık toplanmıştı.

 

Şöhreti,kısa sürede saraya kadar ulaştı. Yıldırım Beyazıd, bu olgun bilgini birkaç kezziyaret etmiş, sohbetlerinden hoşlanmış, kızı Hundi Fatma Hatunu okutması içinricalarda bulunmuştu. Hundi Fatma Hatun gönül sahibi, şair ruhlu, tasavvufa meyli olanyetişkin bir sultandı. Bir süre sonra gönülcüğü, hocasının gönlünebağlanmış, gözü başka şey görmez olmuştu. Bunu öğrenen Beyazıd, kızınıhemen Emir Sultan'a nikâhlayarak, bu tanınmış bilgini damat edindi.

 

Bursa'dabir bilim kandili, şimdi ışıklarıyla tüm Osmanlı ülkesini aydınlatan bir meşaleolmuştu. Emir Sultan, Yıldırım Beyazıd'a, idaresinde adaletli olmayı ve Türkbirliğini kurmayı öğütlüyor, seferlerine, kendi adamları ile birlikte bizzatkatılıyordu. Yıldırım'm Timur ile yaptığı Ankara Savaşı'nda, Emir Sultan daesirler arasındaydı. Timur, Emir Sultan'la görüşmüş, Onun bilgisi karşısındahayranlığımı gizleyemeyerek, Bursa'ya dönmesine izin vermişti.

 

EmirSultan, İkinci Murad zamanında da Osmanlı Sarayında saygı görmüş, 1422 yılıİstanbul kuşatmasına katılmış, ordunun manevî desteği ve gücü olmuştu. Anadoluartık tümden bir Osmanlı ülkesi oluyor, dağınık beylikler Osmanlı idaresindetoplanıyordu. Emir Sultan, sözleri ve öğütleriyle, Anadolu'nun, aydınlık getiren,özü-sözü doğru bir mürşidi olmuştu.

 

EmirSultan, 1429 yılında 63 yaşındayken Bursa'da öldü.

 

HanımıHundi Hatun çok sevdiği eşi Emir Sultan için bir türbe, bir de cami yaptırmıştı.Bugün Bursa'yı süsleyen şaheserlerden biri de Emir Sultan Camiidir. 1795 yılındazelzeleden zarar gördüğü için Sultan Üçüncü Selim tarafından yenidenyaptırılmış, çevresi, medrese, hamam, misafirhane gibi hayır eserleriyledonatılmıştır. Emir Sultanın türbesinde, Emir Sultanla birlikte, hanımı HundiHatun'un ve üç çocuğunun mezarları vardır.

 

Bursa'nınbuğulu peyzajı içinde Emir Sultan Külliyesi, bir kültür ve sanat anıtı olarakyükselir. Her gün yüzlerce insan Emir Sultanı ziyaret ederek, gönüllerini yıkar,ruhlarını serinletirler.