GaznelilerDevleti’nin en büyük hükümdarı ve Hindistan Fatihi Gazneli Sultan Mahmut, 2 Kasım971 tarihinde doğdu. İyi bir öğrenim gördü. Büyük bilginlerin elinde yetişti.Mert ve cesur bir insandı.

 

GazneliMahmut’un babası Sebüktekin, Samanoğulları Devleti’nin Horasan valisi idi.Sebüktekin cesur ve güçlü bir insandı. Samanoğulları’na karşıbağımsızlığını ilan etti.

 

Gazneliler Devleti’nin kurucusu Sebük Tegin’in oğluolan Gazneli Mahmut, genç yaştan itibaren devlet idaresinde görev aldı. Babası sağiken Horasan valiliği görevini yürüttü.

 

Babasıöldüğü zaman yerine küçük kardeşi İsmail geçmişti. Gazneli Mahmut, küçükkardeşini ortadan kaldırarak hükümdar oldu.

 

998tarihinde Gazne tahtına oturan Mahmut, Buhara, Horasan, Herat, Belh, Bust ve Kabil’iSamanîlerden aldı. Daha sonra, bugünkü Afganistan ve Belucistan ile Harezm’e kadartüm Maveraünnehr’i ele geçirdi. Ardından Rey, İsfahan, Save, Kazvin, Zencan veEbher’i alarak, İran topraklarının büyük bölümüne hakim oldu.

 

Eylül1000’de ilk Hindistan seferine çıkan Sultan Mahmut, 1027’ye kadar Hindistan’a onyedi büyük sefer yaptı. Bu seferler sırasında Hindistan’da birçok cami yaptıranve İslâm Dinini öğretmek üzere alimler yerleştiren Gazneli Sultan Mahmut, İslamDininin Hindistan’da yayılıp kabul görmesini sağladı.

 

Cihangirliğiyanında, alim bir kişiliği de olan Sultan Mahmut, sarayında alim ve şairlereçeşitli konularda sohbet ve tartışmalar yaptırırdı. Gazneli Sultan Mahmut’unsarayı bir bilim akademisi haline geldi. Kendisi bilime ve sanata karşı büyük birsevgi besliyordu. Zamanında Fars kültürü yüksek bir düzeye ulaştı. Bîrûnî veFirdevsî gibi birçok meşhur İran bilgini Sultan Mahmut’un sarayında himayegördüler.

 

Firdevsî’ninmeşhur Şehname’si de dahil olmak üzere, devrinin pek çok kitabı Gazneli SultanMahmut’a takdim edildi.

 

GazneliSultan Mahmut’un sarayında Türk dili konuşuluyordu. O, Türk dilin yayılmasını vegelişmesini sağlamış olsaydı, Türk kültür tarihi ölmez eserler kazanacaktı.Ancak o, çevrenin ve dönemin etkisiyle Fars kültürüne önem vererek Farsça’nınçok kudretli eserler kazanmasına hizmet etti.

 

Türkİslam dünyasının yetiştirdiği en büyük hükümdarlardan biri olan Gazneli SultanMahmut, İslam dünyasında yayılma istidadı gösteren sapık Batınî-Rafızîakımlarına karşı da mücadele etti. İmar faaliyetlerine büyük önem veren SultanMahmut, Gazne’nin yanı sıra Belh ve Nişabur gibi önemli şehirleri de mamur halegetirdi.

 

33yıl hükümdarlık yapan Sultan Mahmut, 1030’da Gazne’de vefat ederek, buradadefnedildi.