Hüseyin Baykara

TİMUR İMPARATORLUGU-GERİ DÖN
Hüseyin Baykara
 

       Sarayını Bilimler Akademisi haline getiren şair hükümdar.

        Timur'un torunuBaykara Mirza'nın oğlu olan Hüseyin Bayraka, Uluğ Bey'den sonra devam edenkargaşalıklar sırasında, yine Timur'un torunlarından olan ve Herat'a hakim bulunanEbulkasım Babür'ün hizmetine girdi. Burada devlet idaresinde tecrübe edindi. Zatençok iyi öğrenim görmüş, zeki bir insandı.

        Herat EmiriBabür 1457'de ölünce, burada da çekişmeler başladı ve Hüseyin Bayraka Herat'tanayrılarak Merv'e geçti. Burada bölgenin hakimi Muizzüddin Sencer'in kızı ile evlendive ondan büyük oğlu Bediüzzaman Mırza doğdu.

        Hüseyin Mırzakendisine bağlı az sayıdaki adamı ve Özbeklerden Şadibeğ'in yardımı ile Ceyhun'unÖzboy yöresinde küçük bir bölgenin idaresini ele aldı. Az sonra Şadibeğ'ibertaraf ederek sınırlarını genişletti ve başka Özbek grupların yardımı ileMazenderan'ı da ele geçirdi. Bundan sonra Herat'a hakim olan Ebu Said'le mücadeleyebaşladı. Ebu said Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'a yenilince, Herat'ı ele geçirdi(1469).

       Böylece başlayansaltanatının ilk zamanlarında, Baykara bazı güçlüklerle karşılaştı. Ebu Said'inoğlu Yadigar Mırza, babasının ölümüne sebep olan Uzun Hasan'la anlaşarak ve ondanyardım alarak Herat üzerine yürüdü. Çok güç durumda kalan Hüseyin Baykara, sadece350 adamıyla, 24 Temmuz 1470 tarihinde gerçekleştirdiği bir gece baskını ileHerat'ı tekrar ele geçirdi ve Yadigar Mirza'yı etkisiz hale getirdi.

       Hüseyin Baykarabundan sonra Herat'ı Şeybanilerden (Kuzeydeki Özbeklerden) korumak için seferlerdüzenledi ve Ceyhun boyundaki kalelerini güçlendirdi. Maveraünnehir ve Harezm'iidaresi altına aldı.

       Hüseyin Baykara'nıniktidarı 37 yıl sürdü ve onun devrinde Heyart "Timuroğulları Rönesansı"denilen büyük Türk medenî hamlesinin merkezi oldu. O devirde dünyanın en büyükşehri olan Herat'ın nüfusu 2 milyonu geçiyordu. Ve İstanbul ancak 1507'den sonraHerat'ı geçebildi.

       Büyük Hakan HüseyinBaykara aynı zamanda büyük bir şairdi. Şiirlerini diğer bazı büyük Türkşairleri gibi Farsça ve Arapça değil, Türkçe yazıyor ve "Hüseynî"mahlasınıkullanıyordu. Bilim adamlarına, sanatın diğer dallarına da önem veriyor,sarayını bir Bilimler Akademisi haline getirmiş bulunuyordu.

       Hüseyin Baykaraoğullarını geniş ülkesinin çeşitli bölgelerine vali olarak göndermişti.Saltanatının sonlarına doğru oğullarının bağımsızlık için mücadeleyebaşlamış olmaları ülke bütünlüğünü tehdit etmekteydi. Büyük oğluBediüzzaman'la arası iyice açılmıştı. Bediüzzaman 1499'da Herat'ı kuşattı amasonuç alamadı öte yandan Özbekler de Herat üzerine baskınlarını arttırdılar. Busırada (1501'de) Ali Şir Nevaî vefat etti ve Hüseyin Baykara en büyükyardımcısını kaybetmiş oldu. Bundan sonra (1506'da) Özbekler üzerine seferdüzenlemeye karar verdi ve öteki Timurlulardan da yardım istedi. Babür'üngönderdiği ordu henüz gelmeden Hüseyin Baykara sefere çıktı. Yolda vefat etti vecenazesi Herat'a getirildi.

      Hüseyin Baykara'dan sonrayerine oğullarından Bediüzzaman geçti. Oğulları babalarının topladığı ordularıyönetecek ve Özbeklerle savaşacak nitelikte değillerdi. Babür savaşınsürdürülmesini istediyse de fikrini kabul ettiremeyince çekildi. Ordu dağıldı vebir yıl içinde Özbekler, Şeybanî Muhammed'in kumandasında Herat'ı zaptettiler.Böylece Hüseyin Baykara'nın kurduğu devlet yıkıldı.


ARİF ERTÜRK
 
selamunaleyküm.ARİF ERTÜRK
HACE AHMET YESEVİ
 
BAŞINA SARIK BAĞLAR,
KENDİNE MÜRİT ARAR,
İLMİ YOK NEYE YARAR,
AHİR ZAMAN ŞEYHLERİ..
YUNUS EMRE
 
EMEKSİZ ZENGİN OLANIN,
KİTAPSIZ BİLGİN OLANIN,
SERMAYESİ DİN OLANIN,
REHBERİ ŞEYTAN OLMUŞTUR.
 
SİTEMİZİ ZİYARET EDEN 114790 ziyaretçi (241118 klik) KİŞİ BURADAYDI
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol