Şah İsmail Devri (1501-1524)

SAFAVİ DEVLETİ-GERİ DÖN
Şah İsmail Devri (1501-1524)

       Safevî müridlerinin üçüncü şeylerinin de savaşmeydanında kaybetmeleri maneviyatlarını kırmamış, belki mücadele güçlerini artırmıştı.Bu sebeple vakit geçirmeden İsmail ve İbrahim'i emin bir yerde sakladılar. MüstakbelSafevî devleti kurucusu bu sırada henüz altı yaşını 3-4 ay geçirmiş bulunuyordu(Doğumu: 25 recep 892=17 Temmuz 1487).
İsmail'i Erdebil'in Anadolulular (Rum) mahallesinde oturan Aba yahut Ebe ad veya lakabınıtaşıyan bir kadın gizliyordu. Aba (Ebe) Dulkadir elinden idi. Fakat Ak-Koyunlu İbeSultan, Haydar'ın hayatta kalan oğullarını ele geçirmek için şehirde sıkı biraramaya girişmişti. Bu arama neticesinde şehlerinin oğullarının ele geçeceğinianlayan Şamlu Lala Hüseyin ve Dulkadirli Dede Abdal Beğ ve yine Anadolulu Gök Ali gibiileri gelen müridler onları Gilan'a kaçırdılar (1493). İsmail, Giran'da altı yıldanfazla (altı yıl bir kaç ay) ve bu zamanın pek çoğunu Lahcihan şehrinde oturmakla geçirdi.Fakat sofular tarafından hiç bir zaman unutulmadı. Hatta çoğu Anadolu ve pek azıAzerbaycan'daki Karaca Dağlı ve Eher'li müritler tarafından nezir ve hediyeler ileziyaret edildi. Zaman da İsmail'in lehine çalışıyordu. Gerçekten Ak-Koyunlular arasındayeniden başlayan saltanat mücadeleleri kanlı bir şekilde devam ediyordu.

      Osmanlı sarayında büyümüş olan UzunHasan Beğ oğlu Uğurlu Mehmed oğlu Göde Ahmed Beğ, Ak-Koyunlu beğlerinden bazılarınınısrarlı daveti neticesinde İstanbul'dan Azerbaycan'a gelip Rüstem Beğ ile mücadeleyegirişmiş, onu mağlup ve katlederek (Temmuz 1497=Kazb) Ak-Koyunlu tahtına geçmişti.Fakat o da çok geçmeden İbe Sultan ile Fars valisi Pürnek Kasım Beğ tarafındanIsfahan yörelerinden Hâce Hasan-i Mâzi'de yapılan yapılan bir çarpışmada öldürülmüştü( Rebiülahir 903= Aralık 1497). İlbe Sultan, Hasan Beğ'in torunlarından Yusuf Beğ oğluElvend'i Tebriz'de Ak-Koyunlu tahtına çıkardı (903=1498). Ertesi yıl Yusuf Beğ'in diğeroğlu Muhammedî Aziz Kendi'nde yapılan bir savaşta Elvend'i yendi (Şevval 904= Mayıs-Haziran1499) ve İbe Sultan da öldürüldü. Bu suretle hânedanın bu son kudretli şahsiyetide ortadan kalkmış oldu. Fakat Muhammedî, Elvend'in Diyarbakır'dan asker toplayıptekrar üzerine yürümesi karşısında Sultaniye'ye çekildi. Sonra İsfahan tarafınagitti ve orada Yakup Beğ oğlu Murad ile giriştiği bir muharebede öldürüldü (1500).

      Çok geçmeden Elvend Beyile Sultan Murad Ebher yöresinde karşı karşıya geldiler ise de Baba Hayrullah adlıbir dervişin gayreti sayesinde barış yapıldı. Bu barışa göre iki Irak, Fars veKirman'a Murad Beğ tasarruf edecek, Azerbaycan, Errân, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dakiAk-Koyunlu ülkesi Elvend'in idaresinde kalacak ve Kızıl Özen de sınırı teşkiledecekti (1500). Henüz bu mücadeleler devam ederken İsmail, Gilan'dan ayrıldı
Muntasıf-ı Muharrem 1499 Ağustos ortası. İsmail, bu esnada henüz on iki yaşınıbitirmiş bulunuyordu. Mamafih Ak-Koyunlu hükümdarları da ondand daha büyük değillerdi.Bu hükümdarlardan Sultan Murad on yaşındaydı (doğumu: 13 Ramazan 895).

      İsmail'in Gilan'dan ayrılmasısiyasî durumun elverişli olması ile ilgili idi. İsmail, Hazar denizinin batı köşesindekiDeylem ülkesinden Târûm'a geldi. Burada, denildiğine göre İsmail'in başınaAnadolulu ve Şamlulardan müteşekkil bin beş yüz mürit toplandı. Fakat muhtelifsebeplerden bu rakamın doğruluğunu kabul etmeye imkân yoktur. Gerçekte İsmail'in yanındayine hepsi veya pek çoğu Anadolulu ve Şamlu, bir kaç yüz müridi vardı. İsmail,Tarum'dan Halhal'a, oradan da Erdebil'e geldi ise de şehrin valisi Cakirlü Sultan Ali Beğ'inikazı üzerine yollandı ve Hazar denizi kıyısındaki Astara yöresinde, Ercuvan'da kışlamayagitti.      


ARİF ERTÜRK
 
selamunaleyküm.ARİF ERTÜRK
HACE AHMET YESEVİ
 
BAŞINA SARIK BAĞLAR,
KENDİNE MÜRİT ARAR,
İLMİ YOK NEYE YARAR,
AHİR ZAMAN ŞEYHLERİ..
YUNUS EMRE
 
EMEKSİZ ZENGİN OLANIN,
KİTAPSIZ BİLGİN OLANIN,
SERMAYESİ DİN OLANIN,
REHBERİ ŞEYTAN OLMUŞTUR.
 
SİTEMİZİ ZİYARET EDEN 116149 ziyaretçi (243193 klik) KİŞİ BURADAYDI
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol