19 Mayıs günü Samsun'a gelen Bandırma vapurundanMustafa Kemal ve arkadaşları karaya çıkmışlardı. müfettiş paşaya eski bir Rumevi tahsis edilmişti. Fakat bu evin bulunduğu sokağın hemen alt köşesinde bir İngilizkarakolu kurulmuştu. Bu yüzden Mustafa Kemal bu kadar göz altına yakın bulunmaktan hoşlanmamıştı.Samsun'da bulunduğu süre içinde daha çok kolordu komutanları ile ilişki kurmayı gerçekleştirdi.Böyece girişeceği hareketin kimlerle birlikte yütürüleceğini tespit etmişoluyordu. Samsun'da kalmaktansa seksen kilometne kadar içerde bulunan Havza'ya geçmeyidaha uygun buldu. Bir süreden beri zaten böbreklerinden rahatsız bulunuyordu. Havzakaplıcalarında dinlenmek istediğini söyleyerek karargâhı ile birlikte yola çıktı.25 Mayıs günü Havza'ya vardılar. İzmir'e, Manisa'ya ve Aydın'a düşmanın girmesikarşısında Türk ulusunun büyük bir tepki göstermesini sağlamak istiyordu.
28 mayıs 1919 günü valilere, bağımsızmutasarrıflıklara ve onbeşinci, yirminci ve onüçüncü kolordu kumandanlıkları ileKonya'daki ordu müfettişliğine bir genelge göndererek düşman işgali karşısındagelecekte yurdun büyük tehlikelere maruz kalacağını, bunun için halkın tepkisininçok daha canlı gösterilmesi gerektiğini bildirdi. Ayrıca işgallerin kınandığınınhem yabancı devletlere ve hem de İstanbul hükümetine telgrafla duyurulmasınıistiyordu. Düzenlenecek olan toplantıların, mitinglerin köylere varıncaya kadar en küçüktoplantı merkezlerinde bile yapılmasını istiyordu.
Havza genelgesinin belirli bir amaçgüttüğü ortadaydı. Hiç kuşkusuz ilk amaç, İşgale karşı Türk ulusununtepkisini ortaya açıkça koymasıydı. Ama bunun yanısıra Mustafa Kemal Paşa butepkinin boyutlarını da görmek istiyordu. Türk ulusunun yurt sevgisine, sağ duyusunasonsuz güveni vardı ama bunun somut olarak belirtilmesi gerekiyordu. Nitekim bu genelgeüzerine Karadeniz kıyısında Trabzon ve Sinop gibi yerler dışında bütün bölgelerdeve en küçük köylerde bile Türk halkı coşkun gösterilerde bulundu ve gerekliyerlere işgali protesto eden telgraflar gönderildi. İstenilen sonuç sağlanmıştı.
Telgrafların çekilmesi ve ayrıcaher yerde gösterilerin yapılması İstanbul'dakileri telaşa düşürmüştü. Harbiye NâzırıŞevket Turgut, Mustafa Kemal Paşa'a bir telgraf göndererek İngiltere OlağanüstüKomiserliği'nin Harbiye Nezareti'ne bir nota verdiğini ve yurt içindeki düzensizliklereen kısa zamanda son verilmesini istediğini ve bunun yerine getirilmemesi halindekendisini sorumlu tutacaklarını bildirdikleri duyuruluyordu. İngiliz YüksekKomiseri'nin notasında azınlıkların korunması istenmekdeydi. Mustafa Kemal Paşa,Harbiye Nazırına verdiği cevapta yurdun işgali karşısında halkın gösterdiğitepkiye engel olmanın hiç kimsenin elinde bulunmadığını, telgrafların ise bağımsızlığımızıelde edebilmek için gönderildiğini bildirdi.
Telgraflar kabinedeki bazı üyeleride öylesine rahatsız etmişti ki, Sadrazam Damat Ferit Paşa'yı, Mustafa Kemal'inAnadolu'ya gönderilmesi kararını verdiği için eleştiriyorlardı. Sonunda MustafaKemal'in geri çağrılmasına karar verdiler ve durumu İngiliz Başkomutanlığı'na dabildirdiler.
8 Haziran 1919 tarihinde HarbiyeNazırı, Mustafa Kemal Paşa'yı İstanbul'a geri çağırdı. Yirmi günden beriAnadolu'da bulunan büyük lider, bu süre içinde bütün orduların birlikleriyle ilişkilerkurmuş, halkı yeterince aydınlatmıştı. Girişimleri kişisel olarak sürdürmek değilde bütün ulusun birlik ve dayanışması içinde devam ettirmek niyetindeydi. Bunun içinde bir genel kongre toplama kararındaydı. Artık Havza'dan ayrılması gerekiyordu.Mustafa Kemal, Havza'dan sivil giyinmiş olarak ayrıldı. Böylece bir sivil olarak da mücadeleyisürdürebileceğini göstermek istiyordu. Bu sırada yirminci Kolordu Ali Fuat Paşa'nınkumandasında Ankara'ya nakledilmişti. Mustafa kemal, yakın dostu Alif Fuat Paşa'yaAmasya'ya gelmesini bildirdi. Ali Fuat Paşa çok önemli bir misafirinin bulunduğunubildirince onunda Amasya'ya getirilmesi cevabını verdi. Sonradan bu misafirin Rauf Beyolduğu anlaşıldı. Mustafa Kemal, geri çağrılması konusunda Harbiye Nezareti'neoyalayıcı bir cevap vererek 12 Haziran'da amasya'ya geçti. 14 Haziran'da Müdafaa-ıHukuk Derneğini kurdu.
