Karakoyunlu hanedanına Baranlu denildiği yaygın birtez olarak ileri sürülüyor ise de, bu adın nereden geldiği kesin olarak anlaşılmamıştır.Bu oymağın Oğuz boylarından hangisine mensup olduğu da bilinemiyor. Yukarıda da işaretedildiği gibi, Karakoyunluların Yıva boyundan geldiklerinin, en isabetli tahmin olduğukabul edilmektedir. Siyasi tarih bölümünde Karakoyunlu devletinin bölgede çok güçlübir yönetim kurarak, birçok Türkmen oymağını bu devletin çatısı altında topladığınıgörmüştük. Tarihi kaynaklarda Musul ve Kerkük bölgesinde Karakoyunlu oymağınınvarlığına dair, 16. yüzyılın öncesine tarihlenen belgelere rastlayamadık. BölgeninOsmanlı yönetimine geçmesinden hemen sonra, bölgeye ait düzenlenen tapu tahrirdefterlerinde Karakoyunlu cemaatine (oymağına) dair kayıtlar vardır. Karakoyunlularınbir kısmının Musul şehrinde oturdukları mahallenin adına Ra's al-Türkman denilmekteidi. Diğer bir kısmı ise al-Kadıya, Şivehâ ve Musul yöresinde başka köylerdeoturmakta idiler. H.932 (M.1526) yılında 35 hane (ev), 7 mücerred (erkek bekâr) görülenKarakoyunlu aşiretinin 1302 akça geliri bulunuyordu.
H. 946 (M.1539) yılında Karakoyunluaşireti 66 neferden ibaretti. III. Murad döneminde 66 nefer Doğan Kethüda cemaati, 35nefer Ulaş Kethüda ve 47 nefer Allahverdi Kethüda, 400 akçeden ziyade muaf olmuşlardır.H. 965 (M. 1558) tarihli tapu tahrir defterinde Karakoyunlu oymağına bağlı üçtopluluğun kayıtlı olduğunu görüyoruz. İlk Karakoyunlu cemaati Doğan Kethüdamaiyetinde görülmektedir. 28 bennak (çift vergisine tabi evler) ve 24 mücerred (çiftvergisine tabi olan bekâr) olarak kaydedilen bu cemaatin 3982 akçe vergi mükellefioldukları gösterilmiştir.
Aynı tarihte tesbitedilen diğer bir Karakoyunlu cemaati de 36 bennak ve 8 mücerred olarak gösterilmiştir.Toplam 4230 akçe vergi ödeyen bu cemaatin kethüdaları arasında bazı adlar ilgi çekicidir:Bayram, Budak, Hüdakulu, Oruç, Şahkulu ve Şahverdi. Karakoyunlu olan bir diğer cemaatise 9 bennak ve 5 mücerred olarak 738 akçe vergiye tabi tutulmuştur. Bunların arasındageçen isimlerin bir kısmı şöyledir: Allahkulu, Durmuş, Göndoğmuş, Hüseyinkulu,İldoğmuş ve Şahverdi.
Karakoyunlu dönemindeMusul ve Kerkük bölgesinin yoğun bir Türkleşme dönemi yaşadığı ve bu oymağın günümüzekadar bölgede izler bıraktığı açıkça görülmektedir. Birçoğu zamanla oymakhayatını terkederek, yerleşik düzene geçen Karakoyunluların, büyük ve küçükyerleşme merkezlerinde, diğer Türkmen oymakları arasında eridikleri söylenebilir.Buna rağmen günümüzde Karakoyunlu oymağına bağlı toplulukların yaşadıkları köylerbiliniyor. Bunların Musul yöresinde en tanınmış olanları şunlardır: YukarıKarakoyunlu, Aşağı Karakoyunlu, Cemaliye, Reşidiye, Kadıye (Kadıköy), Ba'vize, Diriç,Cinci, Barıma, Fazıliye, Ortaharap, Telyara ve Ömer Kayacı.
Varlığını günümüzekadar kendi oymak adı ile sürdüren Yukarı ve Aşağı Karakoyunlu köyleri, birleşerektek köy haline gelmiştir. Musul'un 20 km. kuzey-batısında yer alan Karakoyunlu köyü,toprak bir höyük üzerinde kurulmuştur. Çevresinde bulunan tarihi kalıntılardan daanlaşıldığı gibi, burasının eski bir yerleşmeye sahne olduğu görülür. Kerkük'ün20 km. güneyinde bulunan Tazehurmatu bucağının Türkmen halkı da, kendilerininKarakoyunlu oymağının soyundan geldiklerine ve Tatar (Moğol) istilasında yıkılankasabalarının, daha sonra Karakoyunlular tarafından ihya edildiğine inanırlar.
Kerkük'e bağlıTuzhurmatu İlçesi'nin çevresinde bulunan ve Bayat boyuna ait köylerden olan Bastamlı'nınTürkmen halkı da, atalarının Karakoyunlulara dayandığını, bu oymağın Azerbaycanve Türkiye taraflarından göç ettiklerini ifade etmektedir. Bastamlı'da aynı zamandaKarakoyunlu adını alan bir topluluğun da günümüze kadar varlığını sürdürdüğübiliniyor.
