Alpaslan, Anadolu’yufethettikten sonra, birçok Türkmen beyleri iç Anadolu’ya doğru fetihlerine devamettiler. Bunlardan Afşin, Orta Anadolu’da, Kutulmuş oğlu Süleyman Bey de İzniktaraflarında savaşırken yine bir Türkmen Beyi olan Çaka Bey de İzmir ve yöresinifethederek burada bir Türk Beyliği kurmuştu.

ÇakaBey, İzmir Beyliği(1081-1097)’nin kurucusudur. İzmir Beyliği’nin Türk tarihindekiönemi, bu beyliğin kurucusu Çaka Beyin ilk Türk Derya Kaptanı oluşundan, bir donanmameydana getirerek Ege Denizi’nde hâkimiyet kurmasından ileri gelir.

 

Çaka Bey, Oğuzların Çavuldur boyundan idi. Anadolu’nun fethi sırasında,Danişmend Gazi’nin kumandanlarından biri olarak Malatya dolaylarında başarılıçalışmalar gösterdi.

Fakat katıldığı akınlardan birinde Bizans Kumandanı Aleksandros’a esir düştüve İstanbul’a götürüldü. Burada, üstün yetenekleriyle imparatorun dikkatiniçekti ve saraya alındı. Soyluluk unvanı ile bazı imtiyazlar da elde etti. Yunancaöğrendi. Ayrıca Bizans’ın güçlü ve zayıf taraflarını öğrenmiş oldu.

1081yılında Bizans tahtına I. Aleksios Komnenos çıkınca saraydan uzaklaştırıldı.Kutulmuşoğlu Süleyman Şah ile Bizans arasındaki anlaşmaya göre Türklerebırakılan İzmir bölgesine gitti. Bizans’taki kargaşalıktan yararlanarak beyliğiniilân etti.

 

Türktarihlerinin adından pek az bahsettiği Çaka Bey’in maceralarını, Bizans İmparatoruAleksi Komnen’in kızı Anna’nın yazdığı bir eserden öğrenmekteyiz.

 

ÇakaBey, Anadolu’ya akın eden gazilerin en genci idi. O da silah arkadaşları gibi namkazanmak üzere akınlara karışmış; önce Kastamonu ve Bolu taraflarındasavaştıktan sonra İzmir taraflarına gitmişti. Bu havalideki savaşlarda gösterdiğicesaret dolayısıyla şan almıştı.

 

Bizansİmparatoru, İzmir’den Türkleri atmak üzere bu bölgeye bir kuvvet göndermişti.1081 tarihinde İzmir’e gelen meşhur Bizans komutanlarından Kabalika AlexanderTürklerle muharebe ederken eline yiğit bir delikanlı esir düştü.

 

Buele avuca sığmayan delikanlı, komutanın dikkatini çekti. Bu genç çok yakışıklıve pek de sevimli idi. Adı Çaka idi. Bizanslıların yaptığı araştırma sonunda onunTürkmen Beylerine mensup olduğu anlaşıldı. Bizans komutanı zaferinin bir nişanesiolmak üzere Çaka’yı o zaman İmparator bulunan Nikaforos’a gönderdi. Çaka Bey,Türkmen kıyafetiyle Bizans sarayına getirildi. İmparator, gence:

Adın ne ?
Dediği zaman, O, vakur ve yiğit bir tavırla:
Çaka! Dedi.
Çaka’nın erkek tavırları İmparatorun çok hoşuna gitti. Gülümseyerek:

Busarayda senin unvanın “Protonolilismus” olsun! diye iltifatta bulundu. Çaka, diğeresirler gibi ağır işlerde kullanılmayıp, sarayda alıkonulmasından memnun olmuştu.Burada Homeros’un İlyada adlı meşhur eserini okuyacak kadar Yunanca öğrendi.

 

Asilbir soydan gelen Çaka, Bizans sarayında bir şehzade muamelesi görmekte idi. FakatBizans tahtına Aleksi Kommen’in geçmesi üzerine Çaka’nın hayatında yeni birdevir açıldı. Yeni imparator, Çaka’dan hoşlanmamıştı. Onu sarayda kazandığıbütün imtiyazlardan mahrum etti. Saraydan da çıkardı. Esasen kabına sığmayan Çakaiçin bu zaten çoktan beri arzu edilmekte idi. Bir fırsatını bularak İstanbul’danİzmir’e kaçmaya muvaffak oldu. Bu maceradan sonra onu, müstakil bir Türk Beyi olarakgörmekteyiz.

 

ÇakaBey, İzmir’e gelir gelmez, Türkmen oymaklarından birçok yiğitleri başınatopladı. Bu kuvvetlerle İzmir şehrine taarruz ederek burayı Rumların elinden almayamuvaffak oldu. Bu suretle İzmir’in ilk fatihi Türkmen beylerinden Çaka Bey’dir.