YUNUS EMRE

YUNUS EMRE

 

Büyük halk şairi vemutasavvıfı olan ve şiirleri Türk halkının yüzyıllar boyu mânevi besin kaynağıolan Yunus Emre’nin hayatı efsânelerle doludur. O, ne zaman yaşamış, neredeyaşamış ve ne zaman ölmüştür; bunlar kesin olarak belli değildir. Bolu veyaSivrihisar’da doğduğu rivayet edilir.

Yunus’un ümmî yani hiçokumamış olduğu rivayeti meşhurdur. Düzenli bir eğitim görmediği yazılarındakidil hatalarından da çıkarılabilir. Ancak eserleri okunduğuna, onu cahil saymaya imkanolmadığı anlaşılır. Yazıları pek çok şey bildiğini, zamanının kıymethükümlerini, inanış tarzlarını pek iyi kavradığını gösterir. Şiirlerinde dilceve fikirce anlaşılmayan, izaha muhtaç parçalar mevcuttur. Fakat içlerinde pek açık,gayet doğal, özellikle düşündürücü olanları çoktur.

Yunusşiirleriyle, ilâhileriyle, efsâneleriyle Türk halkının yüzyıllarca hâfızasındayer etmiş, dilinde canlanmış, ruhunda yaşamış ve göz yaşlarında akmıştır.
Yunus Emre, büyük, engin ve içten bir halk şâiridir. O, temiz bir Türkçe ile halkaAllah sevgisinin erişilmez heyecanını duyurmağa uğraşmış ve bunda da başarılıolmuştur. Ona göre, tabiatta her şey Allah’ı aramakta ve Allah’ı anmaktadır.

Yunus’taderin bir tasavvuf kültürü görülür. O, Oğuz lehçesinin en güzel eserlerinivererek Türk halk dilini edebi bir dil durumuna getirdi. Yaşadığı dönemde Farsçaedebî dil, Arapça ise ilim dili idi. Yunus Emre, sade ve basit bir dille ilâhîdüşüncelerin en güzel anlatımını verdi.

Benim burda kararım yok,
Ben burdan gitmeye geldim.
Bezirgâmım metaım çok
Alana satmaya geldim.
Ben gelmedim dava için
Benim işim sevgi için
Dostun evi gönüllerdir
Gönüller yapmaya geldim.

diyen, gönüller ikliminin güneşi,büyük âşık Yunus Emre için yazılanlar diziye gelmez, koca bir kütüphaneyidoldurur. Aslında o yüzyılları kucaklar. Yüzyıllar onu söyler, seven ve sevilengönüller, yüzyıllardır onu söyleşir. O, yüzyılların, âşk yüklü dertlidolabıdır inleyen...

Benim adım dertli dolap
Suyum akar yalap yalap
Böyle emreylemiş çalap
Derdim vardır inilerim.

Suyum alçaktan çekerim,
Dönüp yükseğe dökerim,
Görün ben neler çekerim
Derdim vardır inilerim.

Yunus Emre’nin yaşadığı devir, Anadolu'nun içine dönük, umutsuz, bezgin birdönemidir. Moğol akınları karşısında yenik düşen Anadolu Selçuklu Devleti,Türkmen Boylarının ikide bir ayaklanmasıyla tümden güçsüz kalmış, halktankoparak, kendi derdinde, kendi yaşantısını sürdürme çabasına düşmüştür. Üstüste gelen kıtlık ve sürekli kuraklıklar, bitkin ve ezik halkın yaşama umudunukırmıştı.

Halk, gerçek mutluluğun ölümden sonra var olacağını, bu geçici dünyada, arı-durubir gönülle Tanrıya yönelmeyi. telkin eden mutasavvıf şeyhlerin çevresinde kümeküme toplanmıştır. Yunus, bu ortamda, bir aşk ve sevgi güneşi olarak Anadolu'dadoğmuş, umutsuzlara umut vermiş, Anadolu'nun gönlü ve dili olmuştur.

Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlâm seni
Seherlerde kuşlar ile
Çağırayım Mevlâm seni.

Mevlâsını, her yerde, her zaman çağıran Yunus, gençlik yıllarında büyükmutasavvıf Mevlâna Celâleddin'in sohbet meclislerine katılmış:

Mevlâna Hüdavendigâr bizenazar kılalı
Onun görklü nazarı gönlümüz aynasıdır,

beytiyle himmet nazarının gönlüne aynaolduğunu söylemiştir.
Çeşitli söylentiler, Yunus Emre'nin yaşantısına renk katar. Bir kıtlık günüHacı Bektaş-ı Velî'nin dergâhına varmış, buğday istemiş. Ona, buğday yerine“himmet” teklif edilmiş. “Hayır, demiş buğday isterim.” Çuvallarınıbuğdayla doldurmuşlar. Köyüne dönerken yarı yolda aklı başına gelmiş. Geridönerek Hacı Bektaş'tan “erenler himmeti” dilemiş. “Senin kısmetin TaptukEmre'dedir” demişler ve Taptuk Emre'ye ısmarlamışlar.

Yunus, tam kırkyıl Taptuk Emre'nin Dergâhı'na odun taşımış. “Taptuk Dergâhı'na odunun eğrisibile gerekmez” diyerek, kırk yıl tek bir eğri odun getirmemiş. Sonunda, muradınaermiş ve kendisine izin verilmiş.

Dirildik pınar olduk,
İrkildik ırmak olduk,
Aktık denize daldık,
Taştık Elhamdülillâh.

Taptuğun tapusunda,
Kul olduk kapısında,
Yunus miskin çiğ idik
Piştik Elhamdülillâh.

diyerek, diyar diyar dolaşmış, içindeyanan ateşin közüyle, şiirler söylemeğe başlamış.
Bundan sonra, Yunus'un gönlünde ilâhî aşk'tan başka bir şeye yer yoktur artık. Buaşkın potasında yanıp yakılmakta, bu yanışın iniltileri Yunus'uozanlaştırmaktadır.

ArtıkYunus yok, ortada aşk var, aşkın terennümleri var. Yunus, bu aşk harmanında savrulanbuğday taneleri gibi estikçe aşk, döküldükçe aşk:

Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün'ü günü
Bana seni gerek seni

Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni...

Yunus Emre,Anadolu'da doğan, yine Anadolu'da batan bir tasavvuf güneşidir. Yaşadığı çağdaTürkçe bir kenara itilmiş, hor görülmüşken, Yunus, Türk dilini, bütün incelik vegüzellikleriyle sırtlamış, ayağa kaldırmış, kendinden sonra gelen ozanlaraöncülük etmiştir.

Yunus Emre’nindili, Anadolu'nun öz dilidir. Anadolu Türklüğünün yüreği Yunus'ta çarpar, buyürek, tüm kükrekliğiyle Yunus'ta dile gelir :

Gönlüm düştü busevdaya
Gel gör beni aşk neyledi
Başımı verdim kavgaya
Gel gör beni aşk neyledi.

Ben ağlarım yana yana
Aşk boyadı beni kana
Ne âkilim ne divâne
Gel gör beni aşk neyledi.

Onun doyumsuzsevgisinde, tüm insanlığın sesini duyarsınız. Bu seste gerçek inanç, Tanrısevgisi, insan değeri ve var olmanın sevinci vardır. Tüm kötülüklerden arınmış,duru bir gönülle seslenir insanlığa:

Adımız miskindir bizim
Düşmanımız kindir bizim
Biz kimseye kin tutmayız
Kamu âlem birdir bize...

derken, insanları anlayış ve dayanışmaya, birliğe vedirliğe davet eder. Onun bu çağrısı “sevgi” ocağınadır. Seslenir:

Gelin tanış olalım,
İşi kolay kılalım.
Sevelim sevilelim
Dünya kimseye kalmaz.

YunusEmre’nin bilinen iki eseri vardır. Biri, Risaletü’n-Nushiyye ya da (ÖğütRisalesi) adıyla aruz ölçüleri içinde yazılmış, tasavvufî, ahlâkî, dinî bireserdir. Ötekisi ise, asıl büyük şiir gücünü yansıtan Dîvân’ıdır.

Sonaraştırmalara göre, Yunus Emre, 1321 yılında, yetmiş yaşlarında olduğu halde,hayata gözlerini kapamıştır. Porsuk suyu ile Sakarya’nın birleştiği yerde birzaviyesi olduğu ve oraya gömüldüğü rivayetler arasındadır. Bursa’da gömülüolduğu da söylenir.

Erzurum’daki Tuzcu Köyü yakınında, Manisa’nın Salihli ve Kula kazalarıarasındaki Emre Köyü’nde, Keçiborlu kasabası civarındaki bir köyde YunusEmre’nin mezarı diye gösterilen yerler varsa da onun asıl mezarının seven vesevilenlerin gönlü olduğu bir gerçektir.

UNESCO,1971-1972 yılını bütün dünyada Yunus Emre Yılı olarak kabul etmiştir.

Biz dünyadan gider olduk
Kalanlara selâm olsun.
Bizim için hayır dua
Kılanlara selâm olsun

Ecel büke belimizi
Söyletmeye dilimizi
Hasta iken hâlimizi
Soranlara selâm olsun

Tenim ortaya açıla
Yakasız gömlek biçile
Bizi bir âsân vechile
Yuyanlara selâm olsun

Selâ verile kasdımıza
Gider olduk dostumuza
Namaz için üstümüze
Duranlara selâm olsun.

Derviş Yunus söyler sözü
Yaş dolmuştur iki gözü
Bilmeyen ne bilsin bizi
Bilenlere selâm olsun.


ARİF ERTÜRK
 
selamunaleyküm.ARİF ERTÜRK
HACE AHMET YESEVİ
 
BAŞINA SARIK BAĞLAR,
KENDİNE MÜRİT ARAR,
İLMİ YOK NEYE YARAR,
AHİR ZAMAN ŞEYHLERİ..
YUNUS EMRE
 
EMEKSİZ ZENGİN OLANIN,
KİTAPSIZ BİLGİN OLANIN,
SERMAYESİ DİN OLANIN,
REHBERİ ŞEYTAN OLMUŞTUR.
 
SİTEMİZİ ZİYARET EDEN 114770 ziyaretçi (241035 klik) KİŞİ BURADAYDI
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol